Í fræðilegum verkum og rann­sókn­ar­ritgerðum þarf alltaf að koma skýrt fram hvaða heim­ildir eru notaðar.

Heim­ilda­skrá er listi yfir allar heim­ild­irnar sem notaðar hafa verið við gerð ritgerðarinnar. Heim­ilda­skrá er alltaf skráð eftir ákveðnu kerfi og eru til fleiri en eitt kerfi sem hægt er að styðjast við. Hér á eftir fylgja leiðbein­ingar um hvernig á að nota APA kerfið en það er algengt kerfi hér á landi. Hvort sem notast er við APA kerfið eða önnur heim­ilda­skrán­ing­ar­kerfi er mjög mik­il­vægt að gæta alltaf sam­ræmis í allri heim­ilda­skrán­ingu.

Upp­lýs­ingar sem þurfa að koma fram í heim­ilda­skrá, eru eilítið mis­mun­andi eftir heim­ildum, eins og má sjá á dæmunum hér á síðunni. Athugið að mik­il­vægt er að allar upp­lýs­ingar séu settar fram eins og í ritinu sem þær voru sóttar í.

Heim­ildir eru notaðar til að svara rann­sókn­ar­spurn­ing­unni, til að koma upp­lýs­ingum á fram­færi og til að sýna að höf­undur ritgerðarinnar hefur aflað sér upp­lýs­inga um efnið.

Heim­ildir eru mik­il­vægar til þess að:

• lesandinn sjái á hverju verkið er byggt
• skýrt sé að höfundur hafi aflað sér upplýsinga og vandað til verka
• lesandinn geti treyst höfundi
• lesandinn geti sannreynt það sem höfundur ritgerðarinnar skrifar
• lesandinn geti jafnvel lesið meira um efnið með því að skoða heimildirnar

Texti sem við notum úr verkum annarra kallast til­vitnun. Til­vitn­anir eru notaðar til að rökstyðja hug­myndir og tengja efnið við það sem áður hefur verið gert eða rann­sakað á þessu sviði. Ef á að vitna í efni eftir annan höfund verður alltaf að geta heim­ilda.

Bein til­vitnun – texti er tekinn orðrétt upp eftir öðrum og merktur með gæsa­löppum til að aðgreina hann frá eigin texta. Ef vitnað er beint í orð annarra má ekki breyta neinu innan gæsalapp­anna, meira að segja þó að sé prentvilla í text­anum! Ef leynist prentvilla má merkja hana sér­stak­lega með því að skrifa [svo] beint á eftir henni, til þess að les­andinn átti sig á því að prentvillan er hluti af til­vitn­un­inni og ekki prentvilla í ritgerðinni sjálfri.

Ef til­vitn­unin er lengri en 40 orð er hún ekki felld inn í texta heldur er dregin inn með tab takk­anum. Þá eru ekki notaðar gæsalappir.

Óbein til­vitnun – þegar það sem aðrir hafa skrifað er umorðað og sagt frá því með eigin orðum. Þegar hug­myndir annarra eru umorðaðar þarf ekki að setja gæsalappir utan um til­vitn­unina en samt er nauðsyn­legt að setja til­vísun í sviga á eftir til þess að les­andinn átti sig á að þetta sé hug­mynd eða efni sem höf­undur ritgerðarinnar hefur eftir öðrum.

Hverri til­vitnun fylgir til­vísun, sem vísar í heim­ilda­skránna en það  sem er vitnað í þarf ALLTAF að skrá í heim­ilda­skrá!

Mis­mun­andi aðferðir eru til að skrá til­vís­anir eftir því hvaða heim­ilda­skrán­ing­ar­kerfi er notað. Í APA kerfinu sem er mikið notað á Íslandi eru til­vís­anir hafðar í sviga inni í text­anum. Hver til­vísun vísar þá til ákveðinnar heim­ildar í heim­ilda­skránni.

Til­vís­anir eru stuttar með lág­marks­upp­lýs­ingum, svo sem nafni, ártali og blaðsíðutali.

Ekki þarf að vitna í heim­ildir um alkunnar staðreyndir, almenna þekk­ingu eða staðreyndir sem mjög auðvelt er að sann­reyna.

Dæmi um þekk­ingu/​staðreyndir sem þarf ekki að styðja með heim­ildum:

• Hagaskóli er í Vesturbænum.
• Hægt er að kaupa nautahakk í verslunum.
• Forseti Íslands er Guðni Th. Jóhannesson.
• Íslenska landsliðinu gekk mjög vel á EM 2016.

Það er að nokkru leyti háð mark­hópnum hvað þarf að styðja með heim­ilda­til­vitnun og þarf að meta hverju sinni hvort um almenna þekk­ingu er að ræða eða ekki.

Garðar Gíslason. (2008). Félagsfræði. Einstaklingur og samfélag (3. útgáfa). Mál og menning.

Til­vísun: (Garðar Gíslason, 2008) eða Garðar Gíslason (2008)

Friðrik H. Jónsson og Sigurður J. Grét­arsson. (2007). Gagnfræðakver handa háskólanemum (4. útgáfa). Háskóla­út­gáfan.

Til­vísun: (Friðrik H. Jónsson og Sigurður J. Grét­arsson, 2007) eða Friðrik H. Jónsson og Sigurður J. Grét­arsson (2007)

Gombrich, E. H. (2008). Saga listarinnar (Halldór Björn Run­ólfsson þýddi). Opna.

Til­vísun: (Gombrich, 2008) eða Gombrich (2008)

Andrews, Philip og Cope, Peter. (2007). The complete digital photography manual. Everything you need to know to shoot and produce great digital photographs. Carlton.

Til­vísun: (Andrews og Cope, 2007) eða Andrews og Cope (2007)

Ef höf­undur er óþekktur, skal skrá ritið undir titli á réttum stað í staf­rófsröð.

Bárðar saga Snæfellsáss. (1999). Iðnú.

Til­vísun: (Bárðar saga Snæfellsáss, 1999) eða Bárðar saga Snæfellsáss (1999)

Árni Böðvarsson (rit­stjóri). (1996). Íslensk orðabók (2. útgáfa, aukin og bætt).  Mál og menning.

Til­vísun: (Árni Böðvarsson, 1996) eða Árni Böðvarsson (1996)

Mörður Árnason (rit­stjóri). (2002). Ráðhygginn. Í Íslensk orðabók: M-Ö (3. útgáfa, aukin og end­ur­bætt). Edda.

Til­vísun: (Mörður Árnason, 2002) eða Mörður Árnason (2002)

Dóra Haf­steins­dóttir og Sigríður Harðardóttir (rit­stjórar). (1990). Tur­tildúfa. Í Íslenska alfræðiorðabókin. Örn og Örlygur 

Til­vísun: (Dóra Haf­steins­dóttir og Sigríður Harðardóttir, 1990) eða Dóra Haf­steins­dóttir og Sigríður Harðardóttir (1990)

Sigurður Þórar­insson. (1974). Sambúð lands og lýðs í ellefu aldir. Í Sigurður Líndal (rit­stjóri), Saga Íslands I. Hið íslenska bók­mennta­félag – Sögu­fé­lagið.  

Til­vísun: (Sigurður Þórar­insson, 1974) eða Sigurður Þórar­insson (1974)

Hilmar Snorrason. (2009). Gömlu skipin. Sjómannablaðið Víkingur, 71(3), 25-27.

Til­vísun: (Hilmar Snorrason, 2009) eða Hilmar Snorrason (2009)

Gír­affinn dul­ar­fulli: Hjartað kemur vís­inda­mönnum í opna skjöldu. (2010). Lifandi vísindi, (1), 19-25.

Til­vísun: (Gír­affinn dul­ar­fulli: Hjartað kemur vís­inda­mönnum í opna skjöldu, 2010) eða „Gír­affinn dul­ar­fulli: Hjartað kemur vís­inda­mönnum í opna skjöldu“ (2010)

Halldór Jónsson. (1939). Neyðarkall á 182 metrum. Sjómannablaðið Víkingur, 1(1), 12.

Til­vísun: (Halldór Jónsson, 1939) eða Halldór Jónsson (1939)

Greinin er sótt af timarit.is http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=4224833&issId=288338&lang=is, en af því að hún er skönnuð inn og því nákvæm­lega eins og prentaða útgáfan, er hún skráð í heim­ilda­skrá eins og um tíma­ritið sjálft væri að ræða

Kristín Heiða Krist­ins­dóttir. (2014, 28. október). Ég er sterkari en ég hélt að ég væri. Morgunblaðið, bls.10.

Til­vísun: (Kristín Heiða Krist­ins­dóttir, 2014) eða Kristín Heiða Krist­ins­dóttir (2014)

Í sumum dagblöðum er ein­göngu gefin upp skamm­stöfun á nafni höf­undar eða net­fang. Þetta má til dæmis leysa á eft­ir­far­andi hátt:

S.H.Á. (2014, 28. október). Sigið nú 40 metrar. Fréttablaðið, bls. 10.

(S.H.Á., 2014)

johanna@fretta­bladid.is [nafns ekki getið]. (2014, 28. október). Strætó fær tuttugu nýja stræt­is­vagna. Fréttablaðið, bls. 2.

(johanna@fretta­bladid.is, 2014)

Fiskneysla eykst í heim­inum. (2014, 28. október). Morgunblaðið, bls. 15.

(Fiskneysla eykst í heim­inum, 2014) eða „Fiskneysla eykst í heim­inum“ (2014)

Höf­undur. (ártal, dag­setning). Titill [lýsing á tegund efnis]. Fjölmiðill, bls. x. http://​www._______

Auður Alberts­dóttir. (2014, 28. október). Aukinn áhugi á ferðum til Vest­ur­heims. Mbl.is. http://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/28/aukinn ahugi a vesturheimsferdum/

Til­vísun: (Auður Alberts­dóttir, 2014) eða Auður Alberts­dóttir (2014)

Athugið að stundum ber raf­rænt form heim­ild­ar­innar sér­stakt nafn, sam­anber Morg­unblaðið og mbl.is og þá kemur það heiti fyrir framan slóðina.

Halloween svíkur aldrei. (2022, 13. október) Kvikmyndir.is. https://kvikmyndir.is/halloween-svikur-aldrei/

Til­vísun: (Halloween svíkur aldrei, 2022) eða „Halloween svíkur aldrei“ (2022)

Beach, C. (2022, 19. október). The Visual Identity for Pride Amsterdam 2022 is All About (Gender) Fluidity. Print. https://www.printmag.com/branding-identity-design/pride-amsterdam/

Til­vísun: (Beach, 2022) eða Beach (2022)